دیگ بخار محفظه ایست استوانه ای شکل به صورت عمودی یا افقی که آب و گرما را برای تولید بخار تحت فشار ترکیب می کند. دیگ بخار را میتوان بویلر صنعتی نیز نامید.

مصارف دیگ بخار:

دیگ بخار برای گرم کردن داخل ساختمان، نماشویی و نظافت ساختمان، کارخانجات صنعتی، موتورهای تأمین انرژی و مصارف دیگر به کار می‌رود. در سیستم‌های گرمایشی مرکزی از دیگ‌ بخار برای گرم کردن آب یا هوا و یا گرم کردن خانه یا ساختمان استفاده می‌کنند.
تولید دیگ بخار بر دو نوع لوله آبی (واتر تیوب) و لوله آتشی (فایر تیوب) انجام می شود. دیگ بخار فایر تیوب، دارای یک محفظه در بسته‌ است که در آن لوله‌های داغ وجود دارد. این لوله‌های آتشین یا لوله‌های گاز داغ، آب را گرم و به بخار تبدیل می‌کند. در دیگ‌های بخار واتر تیوب ، گاز داغ، اطراف لوله ها را احاطه کرده است و آب در داخل لوله‌ها گرم می شود.
یک دیگ بخار برای انتقال حرارت مشعل به آب باید بتواند سه پاس انجام دهد و در نهایت از اگزوز خارج شود. اگر تعداد لوله ها در دستگاه کمتر از حد استاندارد باشد باعث می شود تعداد پاس کاهش یابد. کاهش تعداد پاس باعث می شود مدت زمان آماده سازی بخار در دستگاه دو برابر افزایش یابد در نتیجه اتلاف انرژی زیادی به وجود می آید.

قسمت های اصلی تشکیل دهنده دیگ بخار:

از جمله قسمت های اصلی تشکیل دهنده دیگ بخار میتوان به مشعل، سطح سنج، آب نما، پمپ آب، دریچه بازدید شعله، شیر تغذیه، شیر اطمینان، شیر اصلی بخار، سیستم کنترلی و… اشاره کرد.

لوازم و تجهیزات جانبی دیگ بخار:

یک دیگ بخار برای عملکرد بهتر نیاز به لوازم و تجهیزات جانبی نیز دارد. از جمله این لوازم میتوان به هوا زدا و سختی گیرها اشاره کرد. سختی گیرها انواع مختلفی دارند از جمله آنها میتوان سختی گیر رزینی و مغناطیسی را نام برد. از سختی گیرها برای خنثی کردن املاح و جلوگیری از ایجاد رسوب در دیگ استفاده می کنند.